Korzybski Zdzisław Eugeniusz Jakub, krypt. Z. K. (1834–1896), prawnik, wykładowca ekonomii i statystyki w Szkole Głównej Warszawskiej. Ur. 31 VII w Warszawie; był najstarszym synem Wincentego Andrzeja, właściciela ziemskiego i sadownika, i Katarzyny z Gażyczów. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie K. studiował prawo na uniwersytecie w Petersburgu. Uzyskawszy stopień kandydata praw, został w lipcu 1856 r. mianowany aplikantem sądowym przy Trybunale Cywilnym Guberni Warszawskiej, a następnie (czerwiec 1858) aplikantem w Biurze Komisji Rządowej Sprawiedliwości. W r. 1859 przeniesiono K-ego na stanowisko tłumacza w Biurze Tłumaczeń Sądowych. Po kilku miesiącach pracy został z niej zwolniony na własną prośbę. Motywem rezygnacji była prawdopodobnie konieczność podjęcia leczenia rozwijającej się głuchoty. W l. 1860–1 zwrócił K. swe zainteresowania ku pracy naukowej. W czasie pobytu w Paryżu słuchał wykładów ekonomistów H. Baudrillarta i L. Wołowskiego; wkrótce napisał pierwszą książkę O kredycie i bankach emisyjnych z zastosowaniem do potrzeb kraju naszego (W. 1862). W r. 1863 ogłosił w „Rocznikach Gospodarstwa Krajowego” artykuł O zasadach ludności. Na podstawie obu tych prac K. rozpoczął starania o stanowisko profesora ekonomii w Szkole Głównej Warszawskiej. Napotkały one na pewne trudności ze strony Rady Wydziału Prawa i Administracji, która wyraziła jedynie zgodę, by mianować K-ego tymczasowo wykładowcą ekonomii. Wykłady rozpoczął K. w kwietniu 1864 r.
Opierał się on na jednym z najlepszych ówczesnych podręczników ekonomii „Manuel d’économie politique” H. Baudrillarta. W niektórych partiach wykładu (w których „Manuel” był nazbyt lakoniczny) dodatkowo wykorzystywał prace J. B. Saya, F. Bastiata, A. Blanquiego, J. S. Milla, W. Roschera, F. Passyego, rzadziej K. H. Raua, Ch. H. Careya i P. Rossiego. Cały wykład miał charakter dość powierzchowny.
W r. 1865 K. opublikował w „Ekonomiście” artykuł O monecie. Rzecz wyłożona w kilku lekcjach w Szkole Głównej w r. akad. 1864/5, a w n. r. w „Merkurym” dwa listy polemiczne dotyczące stosunku zysków do kosztów produkcji i kosztów nakładu (jego polemistą był prawdopodobnie Antoni Nagórny). W r. 1866 uzyskał K. nominację na stanowisko adiunkta i podjął starania o powierzenie mu dodatkowo wykładu ze statystyki w Szkole Głównej Warszawskiej. Zajęcia te rozpoczął w r. akad. 1867/8. Na ich podstawie opracował książkę Wstęp do teorii statystyki. Cz. I. Rys historyczny i ogólne zasady (W. 1870). W r. 1869 K. podobnie jak i inni profesorowie, którzy nie zdecydowali się na podjęcie wykładów w języku rosyjskim w Cesarskim Uniw. Warsz. (powołanym na miejsce Szkoły Głównej), został zawieszony na dwa lata, a w r. 1871 ostatecznie zwolniony ze służby państwowej. Powrócił wówczas do swego zasadniczego zawodu i podjął działalność jako obrońca przy warszawskich departamentach rządzącego Senatu. Praktyce adwokackiej poświęcał jednak niewiele uwagi, głównie bowiem podróżował. Podróże te były częściowo związane z koniecznością leczenia pogłębiającej się głuchoty, a częściowo podejmowane dlaprzyjemności. K. objechał wówczas prawie całą Europę, zwiedził też Egipt i Japonię. Z podróży sporządzał opisy i notatki, których los nie jest znany. K. nie był żonaty i nie miał dzieci. Zmarł w Warszawie 2 X 1896 r.
Dorobek naukowy K-ego, w którym reprezentował poglądy szkoły tzw. późnego klasycyzmu francuskiego, ograniczał się do ogłoszenia dwóch książek i 3 artykułów. Najważniejszą pozycję w jego piśmiennictwie stanowiła praca O kredycie i bankach emisyjnych. Część teoretyczna tej rozprawy nie miała jednak charakteru oryginalnego, gdyż została oparta na streszczeniu poglądów Ch. Coquelina i J. G. Courcelle-Seneuila. Natomiast część III, dotycząca Polski, zawierała wykład własnych poglądów autora, chociaż i tu opierał się na pracach P. Falkenhagen-Zaleskiego. K. wypowiadał się za koniecznością wolności tworzenia banków emisyjnych, w czym upatrywał możliwość rozwoju gospodarki krajowej. Z niektórymi poglądami zawartymi w tej pracy K-a polemizował J. R. Wiland. Uważał on postulat K-ego tworzenia nowych instytucji bankowych związanych z wykupem ziemi za niesłuszny, gdyż sprawą tą winno zajmować się (wg Wilanda) istniejące już Tow. Kredytowe Ziemskie. Drugą książkę stanowiło sumienne studium poświęcone przedmiotowi i historii statystyki. Również i ono w znacznym stopniu miało charakter kompilacyjny, przy czym K. oparł się przede wszystkim na poglądach A. Queteleta. Wbrew jednak na ogół powszechnie ówcześnie panującym poglądom twierdził, że statystyka nie może sobie rościć pretensji do wyprowadzania ogólnych praw. Książka ta spotkała się z dość ostrą krytyką W. Zaleskiego, który zakwestionował jej przydatność jako podręcznika. Artykuł O zasadzie ludności stanowił streszczenie poglądów T. Malthusa, z którymi K. w zasadzie się solidaryzował, kwestionując jedynie pewne bardziej szczegółowe twierdzenia. Również artykuł O monecie miał charakter kompilacyjny i referował stanowisko J. B. Saya. K. ani swymi wykładami, ani publikacjami nie wywarł istotniejszego wpływu na rozwój polskiej myśli ekonomicznej w drugiej połowie XIX w. Jego twórczość uległa dość szybko zapomnieniu.
Bibliografia polskiej myśli ekonomicznej 1831– 1871, W. 1958–61 z. 1, 3; Enc. Org.; – Bastiat F., Harmonia ekonomiczna, Przedmowa E. Ahrens, Drezno 1867; Dzieje gospodarcze Polski porozbiorowej w zarysie, W. 1920 I 11; Grodek A., Wybór pism, T. 2: Studia z historii myśli ekonomicznej, W. 1963; Kraushar A., Siedmiolecie Szkoły Głównej Warszawskiej, W. 1883 s. 183, 184, 203; Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji w Warszawskiej Szkole Głównej, „Kłosy” 1867 t. 5 s. 244–5; Taylor E., Ekonomika w Szkole Głównej Warszawskiej, „Ekonomista” 1930 I 5–39, II 34–69 (najpełniejsza biogr.); Wiland J. R., O instytucji skup osad włościańskich w Królestwie Polskim dokonać mającej, „Gaz. Warsz.” 1863 nr 6, 7; Wiślicki A., Lekcja wstępna ekonomii, „Tyg. Illustr.” 1864 nr 238 s. 147; Zaleski W., (Recenzja), „Ekonomista” 1870 s. 283 – 96; – Dwa odczyty o statystyce przez p. K-ego, „Gaz. Warsz.” 1866 nr 123 s. 1; K. Z., (Listy), „Merkury” 1866 nr 51 s. 4, nr 52 s. 3–4; – „Kur. Warsz.” 1896 nr 273; „Merkury” 1866 nr 22, 23.
Zbigniew Landau